Skręcenie jądra, znane również jako skręt powrózka nasiennego, to stan nagły, wymagający pilnej interwencji medycznej. Polega na obróceniu się jądra wokół jego osi, co prowadzi do zablokowania dopływu krwi. Niewystarczające ukrwienie może w krótkim czasie doprowadzić do nieodwracalnego uszkodzenia jądra, a nawet jego utraty. Zrozumienie tego schorzenia, jego przyczyn oraz natychmiastowych działań, które należy podjąć, jest kluczowe dla zachowania zdrowia reprodukcyjnego.
Czym jest skręt jądra i jak do niego dochodzi?
Skręt jądra to stan, w którym powrózek nasienny, czyli struktura łącząca jądro z resztą organizmu, ulega obrotowi. Powrózek nasienny zawiera naczynia krwionośne dostarczające tlen i składniki odżywcze do jądra, a także nasieniowód, którym transportowana jest sperma. Gdy dochodzi do skręcenia, przepływ krwi zostaje przerwany. Najczęściej skręt jądra występuje u chłopców i młodych mężczyzn w wieku od 12 do 18 lat, jednak może pojawić się w każdym wieku. Istnieją dwa główne mechanizmy powstawania skrętu:
- Skręt wewnątrzpochwowy: Najczęstsza forma, występująca zwłaszcza u młodych chłopców. Jądro wraz z osłonką pochwową i powrózkiem nasiennym obracają się wokół osi.
- Skręt zewnątrzpochwowy: Rzadziej występujący, zazwyczaj u noworodków i niemowląt. Skręcenie dotyczy samego powrózka nasiennego, bez udziału osłonki pochwowej.
Czynniki ryzyka i przyczyny skręcenia jądra
Choć dokładna przyczyna skręcenia jądra nie zawsze jest jasna, istnieje kilka czynników, które mogą zwiększać ryzyko wystąpienia tego stanu. Jednym z nich jest nieprawidłowe położenie jądra w mosznie. Jeśli jądro nie jest stabilnie umocowane, istnieje większe prawdopodobieństwo jego obrotu. Wrodzona nadmierna ruchomość jądra, często określana jako „dzwonek do drzwi”, gdzie jądro może swobodnie obracać się w mosznie, jest znaczącym czynnikiem ryzyka.
Inne czynniki mogą obejmować:
- Urazy moszny: Bezpośrednie uderzenie w jądro, nawet niewielkie, może wywołać skręt, szczególnie u osób z predyspozycjami.
- Intensywny wysiłek fizyczny: Nagłe ruchy, skoki czy sporty wymagające gwałtownych zmian kierunku mogą przyczynić się do skręcenia, zwłaszcza jeśli jądro jest nadmiernie ruchome.
- Niska temperatura: W rzadkich przypadkach ekspozycja na zimno może prowadzić do skurczu mięśnia dźwigacza jądra, co w połączeniu z innymi czynnikami może zwiększyć ryzyko.
- Wady anatomiczne: Nieprawidłowości w budowie powrózka nasiennego lub moszny mogą predysponować do skrętu.
Objawy skręcenia jądra – kiedy należy działać natychmiast?
Ból jądra jest najbardziej charakterystycznym objawem skręcenia. Jest on zazwyczaj nagły, ostry i bardzo silny. Ból może promieniować do podbrzusza, pachwiny, a nawet pleców. Często towarzyszą mu inne symptomy, które powinny wzbudzić natychmiastową czujność:
- Obrzęk moszny: Moszna staje się zaczerwieniona, spuchnięta i tkliwa w dotyku.
- Nudności i wymioty: Silny ból może powodować reakcje ze strony układu pokarmowego.
- Podwyższona temperatura: W niektórych przypadkach może wystąpić gorączka.
- Uniesienie jądra: Jądro może być uniesione wyżej w mosznie niż zazwyczaj, a jego pozycja może być nietypowa.
- Brak bólu przy dotyku: Paradoksalnie, przy skręcie jądra, dotyk samego jądra może nie nasilać bólu, a nawet go łagodzić, co odróżnia go od zapalenia jąder.
Ważne jest, aby nie zwlekać z wizytą u lekarza, jeśli wystąpią jakiekolwiek z powyższych objawów. Każda godzina opóźnienia w leczeniu zwiększa ryzyko utraty jądra.
Diagnostyka i natychmiastowa pomoc medyczna
W przypadku podejrzenia skręcenia jądra, kluczowe jest jak najszybsze zgłoszenie się na oddział ratunkowy lub do urologa. Lekarz przeprowadzi badanie fizykalne, oceniając wygląd moszny, położenie jąder oraz reakcję na dotyk. W celu potwierdzenia diagnozy i wykluczenia innych schorzeń, takich jak zapalenie jądra czy przepuklina pachwinowa, stosuje się badania obrazowe.
Najczęściej wykorzystywanym badaniem jest ultrasonografia dopplerowska (USG). Pozwala ona ocenić przepływ krwi w jądrze. Brak lub znacznie osłabiony przepływ krwi w jądrze jest silnym dowodem na skręt. W niektórych przypadkach lekarz może zdecydować o przeprowadzeniu badania palpacyjnego w znieczuleniu, próbując ręcznie odkręcić powrózek nasienny.
Jeśli badanie obrazowe potwierdzi skręt jądra, konieczne jest natychmiastowe leczenie chirurgiczne. Operacja ma na celu odkręcenie powrózka nasiennego i przywrócenie prawidłowego przepływu krwi. Jądro jest następnie unieruchamiane (orchiopeksja), czyli mocowane do wewnętrznej ściany moszny, aby zapobiec ponownemu skręceniu. W przypadku, gdy jądro jest już martwicze z powodu długotrwałego niedokrwienia, konieczne może być jego usunięcie (orchidektomia).
Profilaktyka i postępowanie po leczeniu
Chociaż nie można całkowicie zapobiec skróceniu jądra, istnieją pewne środki, które mogą zmniejszyć ryzyko. W przypadku stwierdzenia nadmiernej ruchomości jąder, lekarz może zalecić profilaktyczne unieruchomienie jąder, zwłaszcza u młodych chłopców.
Po operacji skręcenia jądra, pacjent wymaga okresu rekonwalescencji. Zaleca się unikanie wysiłku fizycznego i dźwigania ciężarów przez kilka tygodni. Regularne wizyty kontrolne u urologa są niezbędne do monitorowania stanu zdrowia i ewentualnych powikłań. Ważne jest również, aby mężczyźni byli świadomi ryzyka bezpłodności po jednostronnym usunięciu jądra i rozważyli sposoby jej zapobiegania, takie jak krioprezerwacja nasienia przed zabiegiem. Regularne samobadanie jąder może pomóc w wczesnym wykryciu ewentualnych nieprawidłowości.
Dodaj komentarz